Ponad 11 miliardów złotych długu w Krajowym Rejestrze Długów, rekordowa liczba upadłości i przedsiębiorcy, którzy średnio trzy miesiące w roku tracą na odzyskiwanie należności. Mimo wzrostu gospodarczego sektor MŚP w Polsce wciąż balansuje na granicy ryzyka. Ekspertka finansowa Marta Kobińska przekonuje, że brak świadomego zarządzania finansami to nie problem księgowości, ale problem strategii, który może zadecydować o przetrwaniu firmy.
Małe i średnie przedsiębiorstwa generują blisko połowę polskiego PKB i zatrudniają prawie 7 milionów osób. W 2024 roku poprawiły wyniki – wartość dodana sektora wzrosła o 7,2%. Jednak równolegle rośnie zadłużenie, liczba niewypłacalności i koszty związane z zarządzaniem należnościami.
Według danych Intrum European Payment Report przedsiębiorcy w Polsce średnio 64 dni robocze rocznie poświęcają na monitorowanie i odzyskiwanie płatności. To równowartość trzech miesięcy pracy, których nie widać w bilansach, a które znacząco obniżają rentowność. „To są koszty ukryte. Przedsiębiorcy nie zdają sobie sprawy, że to właśnie płynność i zarządzanie należnościami mogą przesądzić o przyszłości ich biznesu” – mówi Marta Kobińska, prezeska Create the Flow.
Księgowa a CFO – różnica strategiczna
Podstawowa obsługa księgowa jest niezbędna – bez niej nie da się prowadzić działalności gospodarczej. To księgowa odpowiada za rozliczenia podatkowe, prowadzenie ksiąg, kontakt z urzędami i sporządzanie wymaganych sprawozdań. Jej rola kończy się jednak na tym, co już się wydarzyło – czyli na przeszłości.
Dyrektor finansowy, np. w formule na godziny, to zupełnie inny wymiar wsparcia. CFO nie patrzy tylko wstecz, ale przede wszystkim w przyszłość. Zamiast pytać, ile podatku zapłacimy, zadaje pytania o to, czy inwestycja w nową linię produkcyjną się zwróci, zatrudnienie pięciu osób poprawi wyniki, czy obciąży koszty i o ile trzeba podnieść ceny, by nie stracić konkurencyjności, a jednocześnie zwiększyć marżę. CFO – zarządza przyszłością: sprawdza, czy inwestycja się zwróci, jak ustawić politykę cenową, kiedy zatrudnić nowych ludzi.
Różnicę można przedstawić w prostym podziale:
· Księgowość – raportuje przeszłość: przychody, koszty, podatki. Przekazuje dane wymagane przez prawo, ale nie interpretuje ich w kontekście strategii biznesowej.
· CFO – zarządza przyszłością: analizuje trendy, przygotowuje budżety i prognozy, rekomenduje działania strategiczne. Wskazuje, jak optymalizować koszty, które inwestycje są opłacalne,
a które stanowią ryzyko.
Konieczna zmiana podejścia do finansów
Według danych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, jedynie ok. 8% firm z sektora MŚP korzysta z doradztwa finansowego wykraczającego poza księgowość. Reszta opiera swoje decyzje głównie na intuicji.
Raport Deloitte pokazuje, że firmy z rozwiniętym controllingiem i planowaniem finansowym zwiększają rentowność średnio o 11–15% szybciej niż konkurencja. Z kolei dane z raportu Grant Thornton pokazują, że blisko 60% właścicieli małych firm w Polsce przyznaje, iż decyzje inwestycyjne podejmuje „na wyczucie”, a tylko co piąty opiera je na pełnych analizach finansowych. To właśnie ta luka sprawia, że przedsiębiorcy często „pracują na konto” – dopóki saldo bankowe jest dodatnie, decyzje są kontynuowane, bez sprawdzenia, czy firma faktycznie generuje zysk. „Świadomość finansowa w sektorze MŚP jest niska. Decyzje podejmowane są intuicyjnie, często na podstawie stanu konta. A przecież w samej księgowości kryje się 80% informacji potrzebnych do podejmowania decyzji zarządczych. Problem w tym, że przedsiębiorcy nie potrafią tych danych odczytać i przełożyć na realne działania” – podkreśla Marta Kobińska.
Finanse jako spoiwo organizacji
Z praktyki właścicielki Create the Flow wynika, że systematyczna praca z dyrektorem finansowym pozwala zwiększyć marżę o kilka punktów procentowych, skrócić czas odzyskiwania należności, lepiej planować zatrudnienie, a także uniknąć nietrafionych inwestycji. „Jedna z firm po wdrożeniu regularnego budżetowania poprawiła marżę o 12% w ciągu roku – daje przykład ekspertka. Inna – po audycie – odzyskała ponad 100 tysięcy złotych zaległych należności”.
Finanse to nie tylko tabela w Excelu. To przestrzeń, gdzie spotykają się sprzedaż, HR, marketing i logistyka. Brak ich świadomego zarządzania sprawia, że firmy działają reaktywnie. A w dynamicznej gospodarce wygrywa ten, kto ma szybki dostęp do rzetelnej informacji zarządczej i potrafi elastycznie reagować. „Przedsiębiorcy nie muszą zatrudniać dyrektora finansowego na etat. Wystarczy kilka godzin miesięcznie, by uporządkować procesy i podejmować decyzje w oparciu o dane, a nie intuicję” – podsumowuje Marta Kobińska.
Marta Kobińska – CFO NA GODZINY / Create the Flow – ekspertka finansowa z ponad 25-letnim doświadczeniem w księgowości i finansach w firmach polskich i międzynarodowych. Specjalizuje się w kompleksowym wsparciu finansowym, optymalizacji kosztów i poprawie płynności firm. Pod marką Create the Flow działa jako fractional CFO – oferując elastyczne doradztwo finansowe dla firm, które potrzebują profesjonalnego zarządzania finansami bez zatrudniania dyrektora finansowego na pełen etat. Marta Kobińska jest także właścicielką marki Bezpieczna Finansowo, wspierającej kobiety w budowaniu niezależności finansowej, oraz prezeską Fundacji Bezpieczni Finansowo, edukującej młodzież zagrożoną wykluczeniem społecznym. Patrzy na finanse holistycznie, łącząc doświadczenie biznesowe z misją wzmacniania bezpieczeństwa finansowego kobiet i firm.
Więcej na https://createtheflow.pl